Kiến trúc truyền thống của nhà nông thôn đồng bằng Bắc bộ

Trong tâm thức của người Việt, nhà có một vai trò rất quan trọng. Không chỉ là nơi che nắng, che mưa mà còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Hãy cùng kientrucvietas.com tìm hiểu về kiến trúc của ngôi nhà nông thôn Bắc bộ trong bài viết dưới đây nhé.

Do những đặc điểm về địa lý và khí hậu, những ngôi nhà nông thôn Bắc bộ có kiến trúc khá giống nhau với những nét độc đáo, phản ánh một phần kho tàng văn hóa và nghệ thuật kiến trúc của dân tộc, thể hiện sự sáng tạo và tài hoa của những cư dân nơi đây.

Kiến trúc nhà ở nông thôn vùng Bắc bộ kiên cố (Ảnh: Sưu tầm)

Quá trình xây dựng nhà ở vùng nông thôn Bắc bộ là sự tích lũy vốn sống ngàn đời của người nông dân xưa, nhà cửa của họ khi xây dựng phải phù hợp với môi trường thiên nhiên, nương nhờ vào thiên nhiên tạo nên một hệ sinh thái bền vững. Nhà thường được làm bằng khung xoan, mít hay tre có kết cấu vững chắc với vì kèo ba bốn cột, liên kết bởi xà ở đầu và bậu ở chân cột. Để tránh bị mối mọt và tăng độ bền, người ta thường mang đi ngâm ở các ao, hồ khoảng 1-2 năm trước khi xây dựng nhà.

Nhà thường được làm với kết cấu ba gian nhỏ nhắn có thêm 1 hoặc 2 gian buồng ngủ. Nét độc đáo trong ngôi nhà ba gian vùng Bắc bộ này là nhiều cột, ván bứng quanh nhà. Kiến trúc nhà có 6 hàng cột tính từ ngoài vào: cột hiên, cột con, cột cái, cột cái, cột con và cột hậu. Ván bứng hai bên độc thường là đố vỏ mắng hoặc được tiện chạm tinh xảo với các bức tứ quý như “Tùng, trúc, cúc, mai” hay “Đào, lê, thủ, lựu”…

Kiến trúc nhà ở vùng nông thôn đẹp (Ảnh: Sưu tầm)

Mái của ngôi nhà nông thôn Bắc bộ được lợp bằng tranh hoặc những gia đình khá giả thì lợp ngói mới đỏ tươi, thiết kế có độ dốc lớn để thoát nước mưa và tránh dột. Người xưa đã rất thông minh khi tận dụng không gian từ độ dốc lớn làm thành gác, kệ lửng thêm chỗ để kho chứa thóc lúa, ngô khoai... Mái đưa ra xa chân tường vừa tạo nên mái hiên vừa giúp che nắng vừa tránh mưa hắt vào các chân cột gỗ và tường đất nện.

Ngôi nhà được thiết kế với cấu trúc: nhà chính, nhà phụ, nhà bếp, khu vệ sinh, cổng với hàng rào cây bao quanh, vườn cây, sân phơi, chuồng trại và ao cá tạo nên một mô hình Vườn – Ao – Chuồng tự cung tự cấp cho cuộc sống của cả gia đình, đây là kết quả của sự tích lũy kinh nghiệm của người dân Việt Nam ta qua ngàn đời để thích nghi với điều kiện khí hậu và môi trường.

Phần tường bao quanh ngôi nhà vừa có tác dụng bảo vệ, vừa cách nhiệt và ngăn chia không gian - nhất là hướng tây. Bức tường được quét vôi màu trắng hoặc để nguyên màu tự nhiên của vật liệu, tường gạch không tô trát mà chỉ miết mạch, tạo cảm giác khang trang mát mẻ trên nền cây cối xanh tươi, làm giảm bớt đi cái oi bức của mái ngói, sân gạch. Đối với tường bằng đất nện thì được làm rất dày tạo sự ấm cúng về mùa đông, mát mẻ về mùa hè.

Cổng nhà nông thôn Bắc bộ xanh mát (Ảnh: Sưu tầm)

Để tạo không gian mát lành cho ngôi nhà nông thôn Bắc bộ, người xưa đã biết trồng rất nhiều cây xanh xung quanh nhà và trồng những giàn cây leo quanh nhà như mướp, bầu bí… tạo thành các tấm che nắng tự nhiên, vừa tránh nắng nóng cho người và gia súc, vừa để lấy rau quả làm thức ăn.

Theo Nhadep