Nội thất kiểu Nhật Bản - Hiện đại đến mấy nhưng có vài thứ không thay đổi theo thời gian

Nếu ai yêu tính kỷ luật, sự tỉ mỉ và tính ứng dụng cao thì không thể không biết phong cách thiết kế nội thất kiểu Nhật Bản. Đặc biệt là những căn phòng truyền thống đã gắn với người dân xứ sở mặt trời mọc từ nhiều đời nay. Thời thế đã khác, xu hướng thẩm mỹ kiến trúc và trang trí nội thất cũng phát triển từng ngày, nhưng có một vài thứ chưa bao giờ mai một trong đời sống văn hóa của người Nhật.

Các bộ phận cấu thành nên một căn phòng truyền thống Nhật Bản

Nếu khám phá kiến trúc nội thất Nhật Bản truyền thống ta sẽ thấy chất liệu từ thiên nhiên như gỗ, tre, đá, sỏi, rơm, cói, giấy hoặc cotton… được sử dụng triệt để. Bên trong nhà cực kỳ tối giản đồ đạc và có nhiều khoảng trống. Người Nhật nhấn vào tính cần thiết, khoa học và sự tinh tế trong bài trí hơn là phô trương theo số lượng và màu sắc. Toàn bộ đồ đạc trong nhà như bàn, ghế, đệm, giường, tủ…đều được thiết kế thông minh và linh động để cất đi khi không sử dụng và lấy ra khi cần. Riêng tủ (Oshiire) thường thiết kế âm và sơn cùng màu với tường để mở rộng không gian và tăng tính thẩm mỹ.

Theo đó, có 8 bộ phận quan trọng và nổi bật cấu thành nên một căn phòng truyền thống Nhật Bản được làm từ vật liệu tự nhiên như:

1. Fusuma: Tấm trượt nhẹ làm tường hoặc vách ngăn linh động có thể tháo ra lắp vào
2. Shoji: Cửa kéo
3. Tatami: Chiếu cói
4. Tokonoma: Hộc trang trí đồ vật
5. Ranma: Vách ở phía trên ngăn các phòng với nhau
6. Kamoi: Các thanh gỗ ở phía trên cửa Shoji
7. Engawa: Vùng ván gỗ ở rìa ngôi nhà
8. Shikii: Phần gỗ phía dưới cửa Shoji

Các vật liệu tự nhiên kể trên không những tạo cảm giác gần gũi, giá thành rẻ; mà còn là những vật liệu nhẹ giúp những căn nhà dễ dàng vượt qua những cơn động đất xảy ra như cơm bữa ở Nhật Bản.

Nội thất kiểu Nhật Bản truyền thống gắn liền với tatami (Ảnh: P.A.B)

Fusuma hoạt động rất linh hoạt (Ảnh: P.A.B)

Shoji giúp ánh sáng xuyên thấu từ bên ngoài vào trong nhà (Ảnh: P.A.B)

Engawa kết nối không gian bên ngoài và bên trong nhà (Ảnh: P.A.B)

Tokonoma - hộc trang trí đơn giản nhưng đầy tính nghệ thuật (Ảnh: P.A.B)

Nội thất kiểu Nhật Bản truyền thống, hiện đại và sự thay đổi

Bao thế kỷ đã trôi qua; thiên tai, địch họa xảy ra không ít. Kỹ thuật xây dựng và công nghệ tân tiến của phương Tây cũng được người Nhật học hỏi sáng tạo để cho ra đời những công trình  đẳng cấp khiến thế giới kinh ngạc. Vật liệu và đồ trang trí nội thất hiện đại cũng được sử dụng ở nhiều loại công trình khác nhau; nhưng căn phòng truyền thống của người Nhật vẫn trung thành với các vật liệu chính đến từ tự nhiên như gỗ hay chiếu tatami.

Đối với nội thất kiểu Nhật Bản truyền thống, hình thức và kiểu dáng của các bộ phận cấu thành nên căn phòng giữ vai trò quan trọng. Chúng luôn được thiết kế theo nguyên tắc thân thiện với môi trường sao cho ánh sáng thiên nhiên lọt vào bên trong nhà càng nhiều càng tốt. Những bức tường được làm từ vật liệu bán trong suốt và những tấm ván mỏng để giúp ánh sáng dễ dàng xuyên vào trong nhà.

BT-16822 mẫu biệt thự nhà vườn kiểu Nhật ở Gia Lâm, Hà Nội

Nhà của người Nhật bao giờ cũng phải có vườn, bất kể ở ngoài trời hay bên trong nhà. Đối với họ, nội thất – ngoại thất – vườn phải luôn giao thoa với nhau để tạo nên một chỉnh thể. Từ trong nhà có thể thấy vườn chỉ cần mở tấm trượt shoji; từ vườn có thể thấy nhà. Thậm chí, từ căn phòng chật hẹp, họ có thể hô biến nó thành căn phòng rộng trong tích tắc, chỉ với thao tác gấp tấm trượt fusuma lại để các không gian liên thông với nhau là xong.

Cách thiết kế nhà vườn kiểu Nhật khoa học như vậy nên luôn cho cuộc sống đơn giản, ngăn nắp, thoải mái, lành mạnh và an lạc. Phải chăng, đây chính là một trong những bí kíp sống khỏe, sống lâu của người dân xứ hoa anh đào?

Tường, tatami và màu sàn gỗ luôn cùng tông trong các phòng truyền thống Nhật Bản (Ảnh: P.A.B)

Phòng truyền thống Nhật Bản sử dụng chiếu tatami và thiết kế đèn ở trung tâm trần nhà. Do đó, ánh sáng chỉ tập trung ở một khu vực mà không lan tỏa đều ra tất cả các không gian. Thay vào đó, cửa trượt Shoji được sử dụng vừa là cửa, vừa là tường, vừa là tấm bình phong phân chia ánh sáng thiên nhiên từ bên ngoài vào trong cho toàn bộ các phòng chính.

Một nội thất kiểu Nhật Bản hiện đại (Ảnh: P.A.B)

Vẫn sử dụng chất liệu gỗ tự nhiên và chiếu tatami nhưng căn phòng hiện đại Nhật Bản ngày nay đã có vài sự thay đổi. Bóng đèn không chỉ tập trung ở mỗi khu vực trung tâm trần nhà mà đặt rải rác khắp phòng để phân chia đều ánh sáng. Sàn gỗ không sử dụng cùng một màu với thảm tatami để làm rộng không gian mà sử dụng loại tối màu hơn ở lối đi hay hành lang. Sự thay đổi này tạo nên độ tương phản lớn, khác với trước đây. Những chiếc cửa sổ trượt hiện đại cũng có phần ô thoáng để nhìn thẳng ra vườn chứ không cần phải mở hẳn shoji mới thấy được.

Như vậy, việc tạo nhiều khoảng trống không gian, tối giản đồ đạc để cân bằng môi trường sống là nét đặc trưng trong phong cách thiết kế nội thất kiểu Nhật Bản. Chúng ta thấy ở đó toát lên sự gọn gàng, ngăn nắp, khoa học và rất mực tinh tế; nhưng còn có một chi tiết rất "văn minh" nữa mà không phải ai cũng biết biết. Đó là, một căn phòng bày biện ít đồ đạc với không gian rộng mở sẽ giúp những người trong phòng không bị xao nhãng sự chú ý bởi những thứ xung quanh, kể cả với quan khách lẫn chủ nhà.

Hy vọng những gì Kiến trúc VietAS vừa chia sẻ sẽ cung cấp thêm chút kiến thức bổ ích cho những ai quan tâm tới kiến trúc nội thất Nhật Bản.

Biên dịch theo tác giả Jenny Nakao Hones tại A.L.D