3 thành tố quan trọng nhất của kiến trúc Phật giáo

Không chỉ là một tôn giáo lớn với đông đảo tín đồ trên khắp thế giới, Phật giáo còn có một hệ thống kiến trúc đặc trưng, vừa mang ý nghĩa biểu tượng vừa giàu giá trị văn hóa. Trong đó theo kientrucvietas.com 3 thành tố quan trọng nhất của kiến trúc Phật giáo chính là bảo tháp, tịnh xá và chánh điện.  

Bảo tháp

Mỗi bảo tháp là một cấu trúc được xây dựng nên để lưu giữ những di tích của Đức Phật hay các Phật tử. Tương truyền khi Đức Phật qua đời, phần hài cốt đã được hỏa táng và xá lợi về 8 bảo tháp khác nhau.

Một bảo tháp tại Ấn Độ (Ảnh: Internet)

Vua Asoka (Ấn Độ) được cho là người đặt nền móng đầu tiên cho việc xây dựng các bảo tháp. Trong suốt quá trình trị vì đất nước (từ 273 – 232 TCN) của mình, Asoka đã xây dựng được 84000 bảo tháp nhưng hầu hết đã không còn tồn tại đến ngày nay. Trong đó, đại tháp Sanchi hoàn thành sớm nhất đồng thời được đánh giá là đỉnh cao nghệ thuật của kiến trúc Phật Giáo cho đến ngày nay.
Một số bảo tháp nổi tiếng khác trên thế giới có thể kể tới như tháp Aramavati (Nam Ấn) hay Bharhut (Trung Ấn).

Bảo tháp Phật giáo gồm 3 loại chính: Tháp xá lợi (Saririka Stupa) thờ hài cốt bị chôn vùi của Đức Phật, Tháp Paribhogika thờ những vật dụng của Đức Phật và Tháp Uddeshika như một đài tưởng niệm các sự kiện quan trọng gắn liền với Đức Phật.

Bảo tháp Bharhut

Bảo tháp Bharhut là công trình kiến trúc vĩ đại được vua Asoka cho xây dựng khoảng 100 năm TCN ở miền Trung Ấn Độ. Đến nay, chỉ còn lại cổng và lan can của bảo tháp được lưu giữ tại một bảo tàng ở Kolkata, Ấn Độ. Trên lan can của tháp còn lưu giữ các dấu tích giáo dân, tu sĩ như chữ viết, phù điêu, con số,… Nó chính là minh chứng cho sự ra đời của nghệ thuật Phật giáo.

Bảo tháp Sanchi

Được xây dựng ở bang Madhya Pradesh dưới thời vua Asoka, Sanchi được coi là bảo tháp cổ nhất và lớn nhất ở Ấn Độ. Thời vua Pushiyamitra Sunga, tháp Sanchi từng bị phá hoại nhưng sau đó chính con trai vua Sunga đã ra công phục hồi lại. Tháp tiếp tục được tu bổ lại dưới thời vua Saatavahana

Tháp Sanchi có cấu trúc hình bán cầu được xây nên từ những viên gạch cổ. Với 4 cổng trang trí đẹp mắt, tháp đã khắc họa lại nhiều sự kiện quan trọng trong cuộc đời Đức Phật. Tất cả các biểu tượng này đều được chạm khắc một cách tài hoa, tinh tế và tỉ mỉ.

Bảo tháp Sanchi (Ảnh: Internet)

Bảo tháp Dhamekha

Được xây dựng tại Sarnath, bảo tháo Dhamekha đánh dấu nơi Đức Phật thuyết pháp lần đầu tiên. Trước đó, tháp có tên là Dharmachakra. Tại đây, nhà khảo cổ học Alexander Cunningham đã phát hiện được một quan tài ở độ sâu 91cm, trong đó lưu giữ một phiến đá có khắc chữ “Ye Dharma Hetu Brabhava Hetu”, ước tính được viết vào khoảng thế kỉ 6 hoặc 7.

Chánh điện và tịnh xá

Mỗi chánh điện giống như một phòng cầu nguyện và được chia làm 3 phần. Trong đó phần trung tâm tách ra làm 2 lối đi bằng 2 cột. Các tăng ni phật tử sẽ cầu nguyện tại chánh điện này. Còn tịnh xá chính là nơi ở của các nhà sư, Phật tử tại chùa, tháp.

Chánh điện là nơi để các Phật tử cầu nguyện (Ảnh: Internet)

Với một lối kiến trúc đặc trưng, đầy sáng tạo, tài hoa và khéo léo, kiến trúc Phật giáo đến nay vẫn là một đề tài được rất nhiều người quan tâm nghiên cứu, học hỏi. Song song với bề dày lịch sử của đạo Phật, kiến trúc Phật giáo sẽ mãi trường tồn như một minh chứng hùng hồn của lịch sử thời đại.

Theo Gktoday.in