Mẫu nhà đẹp cổ nhất Sài Gòn qua 2 thế kỷ - tuyệt tác của thời gian

Mẫu nhà đẹp cổ với tuổi đời hơn 2 thế kỷ này do chúa Nguyễn Ánh (Vua Gia Long) xây cất riêng cho Giám mục Bá Đa Lộc (hay còn gọi là Cha Cả) năm 1789 để dạy Hoàng Tử Nguyễn Phúc Cảnh.

Mẫu nhà đẹp hơn 200 tuổi được cất bằng kỹ thuật ghép mộng

Mẫu nhà đẹp cổ nhất Sài Gòn có tên gọi là Dinh Tân Xá. Nó được Vua Gia Long xây cất cho Giám mục Bá Đa Lộc (tên là Pigneau de Béhaine, quốc tịch Pháp) năm 1789 để làm nơi dạy dỗ Hoàng tử Nguyễn Phúc Cảnh. Ngôi nhà được dựng hoàn toàn bằng gỗ quý, mái ngói và chạm trổ tinh vi bởi bàn tay tài hoa của các nghệ nhân thời xưa. Dù chỉ được dựng bằng kỹ thuật ghép những mộng gỗ lại với nhau mà không sử dụng đinh để cố định; nhưng ngôi nhà vẫn đứng vững suốt hơn 200 năm qua.

Ảnh: Vnexpress

Theo tài liệu của tòa Tổng Giám Mục, ban đầu ngôi nhà được dựng bên bờ kênh Thị Nghè (thuộc khuôn viên của Thảo Cầm Viên ngày nay). Nhưng “Khi Đức cha qua đời, ngày 11 tháng 9 năm 1788, Dinh Tân Xá được trao lại cho cha Liot lúc ấy làm Bề trên của giáo phận”.

Năm 1864, khi người Pháp cho xây dựng Thảo Cầm Viên, Dinh Tân Xá được dời về đường Alexandre de Rhodes. Năm 1900, sau khi Toà Tổng Giám mục được xây, thì ngôi nhà lại được dời đến địa điểm này đến ngày nay. Đến năm 1911, khi Tòa Tổng Giám Mục được xây xong thì căn nhà được sử dụng làm nhà nguyện. Đây cũng đồng thời là nhà nguyện bằng gỗ có một không hai từ lúc vua Gia Long chưa lên ngôi, còn lại tới ngày nay.

Ảnh: Vnexpress

"Kiệt tác" kiến trúc truyền thống Việt Nam

Ngôi nhà cổ nhất Sài Gòn này có diện tích 136m2, mặt bằng hình chữ "Nhất" với ba gian hai chái, 6 hàng cột và quay về hướng Nam theo quan điểm xây nhà truyền thống của người Việt cổ. Trải qua hơn 2 thế kỷ nhưng gần như ngôi nhà vẫn giữ được hiện trạng ban đầu.

Chính giữa ngôi nhà - nơi trang trọng nhất được đặt án thờ cầu nguyện Đức Chúa cao quá đầu người, phía dưới là bàn thờ để bày biện đồ vật. Ngay sau bàn thờ là phòng chuẩn bị y phục của đức cha Bá Đa Lộc với hai cửa ra vào được che bằng hai tấm vải nhung. Cách thiết kế nhà ở kiểu này mang phong cách các công trình công cộng như đình chùa và nhất quán từ ngoài cửa đến ban thờ. Các hoa văn tập trung làm nổi bật các nơi đặt tượng thờ Chúa như ở các cột chính, các gian chái.

Ảnh: Vnexpress

Mặc dù là bàn thờ Đức Chúa nhưng lại được thiết kế như một ban thờ các vị thánh của Việt Nam trong các phủ, đình. Hai bên bàn thờ là hai câu đối đề cao tính đạo đức và sự màu nhiệm được trích từ sách Trung Dung của Khổng Tử là: “Đức kỳ thịnh hỹ/Thần chi cách tư”.

Ảnh: Vnexpress

Các đồ thiết kế nội thất như: bàn, ghế, tủ, bình phong...vẫn còn rất đẹp.

Ảnh: Vnexpress

Các khung và cánh cửa bằng gỗ quý với các đường nét chạm trổ tinh vi, cầu kỳ vẫn còn sống động khiến ngôi nhà càng trở nên giá trị hơn bao giờ hết.

Ảnh: Vnexpress

Ảnh: Vnexpress

Mái nhà được lợp ngói âm dương với những hoa văn tinh xảo, khéo léo, điệu đà. 

Ảnh: Vnexpress

Phần mái trước lợp ngói tráng men xanh với phù điêu hình 2 con rồng chầu Thánh giá tượng trưng cho sự kết hợp của tôn giáo phương Tây trong buổi đầu hội nhập với tín ngưỡng phương Đông.

Ảnh: Vnexpress

Sau nhiều lần di dời khiến cột trụ nhà bị hư hỏng, về sau khi tu sửa lại; nền nhà được tôn bằng những phiến đá lớn cao hơn, vững chắc và bền hơn.

Ảnh: Vnexpress

Một số đèn chùm của ngôi nhà được thay mới do không thể phục dựng. Lần trùng tu mới nhất năm 2014, một phần mái ngói của ngôi nhà cũng được thay mới nhưng không làm thay đổi những nét đẹp mỹ thuật kiến trúc vốn có của mẫu nhà đẹp này.

Ảnh: Vnexpress

Có thể nói, dù đến nay mẫu nhà đẹp cổ nhất Sài Gòn này vẫn là nơi hành lễ của các tín đồ vào những ngày lễ nguyện nhưng kiến trúc ngôi nhà hoàn toàn được dựng thuần túy theo truyền thống Việt Nam. Với sự kết hợp hai phong cách Đông - Tây khéo léo đã tạo nên một "kiệt tác" kiến trúc mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

Tổng hợp

NguồnTienphong.vn/Vnexpress.net

Liên hệ tư vấn thiết kế nhà đẹp và thi công nhà đẹp miễn phí

Hotline: 098.383.26.46

Email: tuvan.vietas@gmail.com

Web: www.kientrucvietas.com

Facebook: KienTrucVietasOfficial

Công ty CP Kiến trúc và Nội thất VietAS