Đặc điểm kiến trúc truyền thống Việt Nam có gì đặc biệt?

Dựa trên nguồn gốc ra đời, sự phát triển của vật liệu xây dựng, cách bày trí và khá nhiều thành tố khác ở loại hình nghệ thuật kiến trúc dân tộc Việt mà chúng ta có thể xác định những đặc điểm kiến trúc truyền thống Việt Nam.

Cố đô Huế là ví dụ điển hình cho lối kiến trúc truyền thống Việt Nam từ bao đời nay (Ảnh 1)

Lối kiến trúc vừa đậm đà bản sắc dân tộc, vừa thể hiện nét riêng biệt của từng vùng, từng địa phương

Từ đặc điểm địa lý, khí hậu và đặc trưng kinh tế- xã hội của đất nước, kiến trúc truyền thống Việt Nam đã hình thành từ thuở sơ khai và dần phát triển dưới các thời xã hội phong kiến. Đây quả là một di sản văn hóa cực to lớn không đơn thuần nổi danh trên khắp năm châu mà còn thể hiện bản sắc riêng, không trộn lẫn- góp sức vào công cuộc tạo nên diện mạo và gây dựng truyền thống mấy ngàn năm cho dãy đất hình chữ S. Bên cạnh đó, cộng đồng 54 dân tộc anh em là yếu tố giúp đặc điểm kiến trúc truyền thống Việt Nam mang tính đặc trưng cao cho từng địa phương. Đa dạng thành phần con người tất yếu lối kiến trúc cũng sẽ phong phú theo, thể hiện ở nét trang trí, tạo hình nghê thuật, vật liệu xây dựng, phương thức kết cấu...

Giản đơn, thanh thoát, nhẹ nhàng trong phong cách kiến trúc sẽ thích hợp với phong tục tập quán dân tộc và khí hậu nhiệt đới Việt Nam

Bắt nguồn từ truyền thống xưa nay và tâm lý chung của đại bộ phận nhân dân, kiến trúc truyền thống Việt Nam mang phong cách giản đơn, thanh thoát, nhẹ nhàng, thể hiện đức tính giản dị trong tâm hồn con người ngoại trừ một số trường hợp hướng vào lợi ích riêng  của bọn vua chúa phong kiến quen thói sống xa hoa, lấy niềm vui hưởng lạc làm mục đích sống. Sản phẩm văn hóa vật chất cũng được xem là yếu tố quan trọng trong văn hóa cổ truyền mà con người tạo nên thông qua quá trình lao động. Các công trình kiến trúc quen thuộc, gắn liền với thiên nhiên, đất trời, những hình ảnh làng quê, con sông, bến nước, con đò và con người chúng ta. Kiến trúc không còn quá xa lạ bởi nó đã hòa lẫn vào không gian làng xóm, phản chiếu cuộc sống con người, là thành quả lao động sáng tạo của người lao động và hơn cả là khối tình cảm bình dị, mộc mạc, không phô trương. Ngay cả bố cục kiến trúc cũng không gây khó chịu, nặng nề cho người xem bởi luôn có các giải pháp đi kèm như hành lang, sân trong nhằm che mưa, che nắng.

Sự kết hợp chặt chẽ giữa địa hình và cảnh quan thiên nhiên

Đã từ xưa ông cha ta đã rất nhạy bén, khai thác tìm hiểu và lựa chọn địa hình xây dựng công trình kinh đô thuộc triều đại phong kiến, chùa chiền, lăng mộ hay nhà ở sao cho phù hợp với nhu cầu sử dụng, vừa đảm bảo tính thẩm mỹ trong từng loại hình khác nhau.  Những điểm đến khách du lịch thường lui tới có thể kể đến như các cố đô Hoa Lư, Huế. Trong khi chùa Thầy, chùa Thiên Mụ... ngoài vẻ toát lên cái đẹp của kiến trúc chùa- tháp thì còn có những nơi thích hợp cho du khách ngắm nhìn toàn cảnh đất trời từ xa. Nét đặc điểm kiến trúc truyền thống Việt Nam đáng quý khác chính là khởi tạo thêm cảnh đẹp cho khung cảnh có sẵn: cành cổ thụ ở cạnh quán nước ven đường, cổng làng cổ kính; tháp chùa, mái đình in trên mặt nước tĩnh lặng ao hồ hay vườn cây, bụi tre trong những ngôi nhà đơn sơ... Chính sự kết hợp tự nhiên nhưng lại hữu ý ấy lại càng bổ trợ cho mối tương quan giữa kiến trúc và thiên nhiên.

Chùa chiền là một trong số nhiều công trình tiêu biểu khi nhắc đến kiến trúc truyền thống Việt Nam (Ảnh 2)

Bố cục tương xứng- hài hòa, tỉ lệ tương xứng

Tất cả quần thể kiến trúc cung đình hay tôn giáo đều mang bố cục đối xứng qua trục dọc hoặc quy tụ vào một điểm chung. Các nghệ nhân sáng chế còn tạo dựng tác phẩm bằng cách khéo léo đưa các yếu tố tạo hình vào, vừa tạo sự thống nhất, cân bằng, vừa tạo hiệu quả thẩm mỹ góp phần đưa giá trị nghệ thuật kiến trúc lên một tầm cao mới.

Màu sắc trang trí đẹp mắt và giàu tính dân gian

Màu sắc và kiểu trang trí sẽ lệ thuộc vào từng loại hình kiến trúc nhưng tổng thể chúng đều mang hiệu quả phần nhìn. Kiến trúc cung đình, tôn giáo- tín ngưỡng sẽ được tạo hình sinh động, vui tươi, hoặc trang nghiêm, tĩnh mặc từ bao quát đến tiểu tiết.

Những chế tác trên do các nghệ nhân lành nghề tạo ra, một phần nhờ vào việc kế thừa tinh hoa, kinh nghiệm từ cha ông, một phần nhờ họ không ngừng nỗ lực học hỏi, sáng tạo cái mới, phá vỡ những khuôn phép vạch sẵn.

Tận dụng nguồn vật liệu có sẵn ở địa phương, hệ thống cấu trúc khoa học và mang lại kinh tế cao

Kiến trúc truyền thống Việt Nam được xây dựng bằng vật liệu trong tự nhiên do con người khai thác như tre, gò, đá, gạch, ngói... Và hệ thống cấu trúc khung cột gỗ dù đơn điệu nhưng được biến tấu phong phú để có thể chống chịu với thiên nhiên khắc nghiệt Việt Nam.

Gạch ngói- một vật liệu được dùng nhiều để xây dựng công trình kiến trúc dân gian (Ảnh 3)

Đặc điểm kiến trúc truyền thống Việt Nam xứng đáng có chỗ đứng trong lòng dân tộc Việt cũng như nhận sự ngưỡng mộ từ phía bạn bè trên thế giởi. Kientrucvietas.com hy vọng những đặc điểm kể trên sẽ là nguồn thông tin bổ ích, bổ sung kiến thức cho những ai có ham thích lĩnh vực này.

 Tổng hợp Internet